Lęki nocne u dzieci – jak je wspierać wykorzystując mindfulness?

Czym są lęki nocne u dzieci?

Lęki nocne, nazywane także koszmarami, to nieprzyjemne sny, które są na tyle intensywne, że potrafią obudzić dziecko. Zazwyczaj są one powiązane z lękiem i strachem, a ich tematyka zwykle odzwierciedla doświadczenia dnia codziennego lub wyobraźnię dziecka. Lęki nocne najczęściej pojawiają się u dzieci w wieku 3-6 lat, ale mogą również wystąpić u starszych dzieci. Są one naturalną częścią rozwoju i zazwyczaj znikają, gdy dziecko dojrzewa. Warto jednak wiedzieć, jak je rozpoznać, aby móc adekwatnie zareagować.

Jak rozpoznać lęku nocne u dziecka?

Rozpoznanie lęków nocnych u dzieci nie zawsze jest proste, ale istnieją pewne charakterystyczne objawy, które mogą wskazywać na ten problem. Przede wszystkim, należy zwrócić uwagę na niepokój dziecka przed snem. Jeżeli dziecko regularnie wyraża obawy związane ze spaniem, opowiada o strasznych snach, które miało czy też boi się, że pojawią się one ponownie, może to sugerować występowanie lęków nocnych. Inne znaki to niespokojny sen, częste budzenie się w nocy, kłopoty z zasypianiem po przebudzeniu, a także objawy fizyczne jak pocenie się czy przyspieszony oddech.

Innym istotnym aspektem jest temat koszmarów. Są one często odzwierciedleniem lęków, z jakimi dziecko boryka się na co dzień. Może to być strach przed ciemnością, potworami, separacją od rodziców czy też sytuacjami społecznymi. Uważne wsłuchanie się w treść snów dziecka, może pomóc zrozumieć, co jest źródłem jego lęków.

Czym są i jak rozpoznać lęki nocne u dzieci?

Lęki nocne to problem, który dotyka wielu dzieci. Mogą one przybierać różne formy jak m.in. trudności z zasypianiem, nawracające koszmary czy też strach przed ciemnością lub samotnością. Pomocne może być zrozumienie, że lęki nocne są częścią naturalnego procesu rozwoju dziecka. Często wiążą się z jego wyobraźnią, która jest aktywna i rozwija się, a także z próbą przyswojenia nowych doświadczeń i zrozumienia świata.

Rozpoznanie lęków nocnych może nie być proste, ponieważ każde dziecko jest inne i może wyrażać swój strach na różne sposoby. Może to być nadmierny niepokój tuż przed snem, wyraźny opór przed pójściem spać czy też częste budzenie się w nocy. Dziecko może też mówić o koszmarnych snach lub o strachu przed ciemnością. Szczególnie ważne jest wsłuchanie się w to, co mówi dziecko i jak opisuje swoje doświadczenia.

Sprawdź również: Dziecko wysoko wrażliwe – jak trening uważności może pomóc w regulacji emocji?

Jak działa mindfulness?

Mindfulness, inaczej uważność, to technika, która polega na skoncentrowaniu się na teraźniejszym momencie, akceptowaniu go takim, jaki jest, bez oceniania. Jest to praktyka, która pochodzi z tradycji buddyzmu, ale została zaadaptowana do współczesnej psychoterapii i jest stosowana jako narzędzie do radzenia sobie ze stresem, lękiem, a także do poprawy ogólnego samopoczucia i zdrowia psychicznego.

Przy praktykowaniu mindfulness uczymy się zauważać swoje myśli, uczucia i doznania fizyczne, nie angażując się w nie emocjonalnie, a jedynie je obserwując. Ta praktyka pomaga nam zdystansować się od negatywnych doświadczeń, zamiast reagować na nie automatycznie. Dzięki temu jesteśmy w stanie lepiej zarządzać stresem i lękiem.

W przypadku dzieci, mindfulness może pomóc im zrozumieć, co się dzieje w ich umysłach i ciałach, gdy doświadczają lęku. Może to pomóc im nauczyć się, jak radzić sobie z tymi trudnymi uczuciami zamiast unikać ich lub reagować na nie w sposób, który pogłębia ich lęk.

Techniki mindfulness do pokonywania lęków nocnych

1. Ćwiczenia oddechowe: Uspokajający, skoncentrowany oddech jest jednym z najprostszych i najskuteczniejszych narzędzi uważności. Możemy nauczyć dziecko techniki głębokiego oddychania, które pomogą mu się uspokoić. Na przykład, możemy prosić dziecko, aby wyobraziło sobie, że ma przed sobą ulubiony zapachowy świecznik i musi zrobić głęboki wdech, aby poczuć zapach, a następnie powoli wydychać, jakby chciało zdmuchnąć świeczkę.

2. Skanowanie ciała: To ćwiczenie polega na skupieniu uwagi na różnych częściach ciała, zaczynając od stóp i kończąc na głowie.  Poproś dziecko aby w pierwszej kolejności skupiło swoją  uwagę na stopach a potem powoli przenosiło ją na kolejne części ciała idąc w górę aż do czubka głowy.  Skanowanie ciała może pomóc dziecku lepiej rozpoznać i zrozumieć, jak lęk manifestuje się w jego ciele. To z kolei pomaga zmniejszyć zainteresowanie i angażowanie się w lękowe myśli.
3. Wizualizacja: Ta technika polega na wyobrażeniu sobie bezpiecznego i spokojnego miejsca. Poproś dziecko aby wyobraziło sobie miejsce w którym czuje się spokojnie i bezpiecznie. Może to być rzeczywiste miejsce, które dziecko zna albo wyimaginowane. Kolejnym krokiem jest skupienie się na opisaniu jak największej liczby szczegółów z danego miejsca. Jak wygląda? Jakie słyszy dźwięki? Jakie odczuwa zapachy? Jak się tam czuje? To doskonałe ćwiczenie uczy jak wykorzystać wyobraźnię do samoregulacji.
4. Przyjazne rozmowy z lękiem: Ta technika polega na zachęceniu dziecka do rozmowy z własnym lękiem, jakby był osobą. Celem jest nauczenie dziecka, że lęk nie jest czymś, czego należy się bać, ale czymś, z czym można rozmawiać i negocjować.

Kiedy i jak szukać pomocy?

Mimo że techniki mindfulness mogą być bardzo skuteczne w radzeniu sobie z lękami nocnymi, istnieją sytuacje, w których konieczna może być pomoc specjalisty. Jeżeli lęki nocne są intensywne, utrzymują się dłużej niż kilka tygodni, przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu dziecka czy też wywołują u niego silny stres i niepokój, zdecydowanie warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym lub psychiatrą.

Profesjonalista może pomóc zrozumieć, co jest przyczyną lęków dziecka i zaproponować odpowiednie strategie radzenia sobie z nimi. Może to obejmować terapię poznawczo-behawioralną, która jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych metod leczenia lęków u dzieci, a także różne techniki relaksacyjne czy też mindfulness.

Sprawdź również: Spacer po lesie dla dzieci – wykorzystaj ten czas jak najlepiej!

Podsumowanie

Lęki nocne u dzieci są często częścią naturalnego procesu rozwoju, ale mogą stać się problemem, gdy są intensywne lub utrudniają codzienne funkcjonowanie. Mindfulness to skuteczne narzędzie, które może pomóc dziecku zrozumieć i poradzić sobie z tymi lękami. Techniki takie jak ćwiczenia oddechowe, skanowanie ciała, wizualizacje czy przyjazne rozmowy z lękiem, mogą pomóc dziecku lepiej radzić sobie ze stresem i lękiem.

Pamiętajmy jednak, że gdy lęki nocne stają się poważnym problemem, warto poszukać pomocy u specjalisty. Terapia poznawczo-behawioralna oraz profesjonalne wsparcie mogą pomóc dziecku zrozumieć i poradzić sobie z lękiem w sposób zdrowy i efektywny. Pamiętajmy, że naszym celem jest nie tylko pomóc dziecku przestać się bać, lecz także nauczyć je, jak radzić sobie z trudnymi emocjami.

W przypadku, gdy lęki nocne stają się częste i intensywne, zaczynają negatywnie wpływać na funkcjonowanie dziecka w ciągu dnia, lub gdy zauważymy objawy dodatkowych problemów, takich jak lęk separacyjny czy lęk społeczny, warto skonsultować się z profesjonalistą. Specjalista, taki jak psycholog dziecięcy czy terapeuta, będzie w stanie pomóc zrozumieć, co stoi za lękami dziecka, oraz zaproponować efektywne metody radzenia sobie z tym problemem.

Lęki nocne mogą być dla dziecka, a także dla rodziców, doświadczeniem wyjątkowo stresującym. Wspierając dziecko, pokazując mu, że jego obawy są ważne i zrozumiałe, oraz dostarczając mu narzędzi do radzenia sobie z lękiem, można znacznie zmniejszyć negatywny wpływ lęków nocnych na jego życie. Pamiętajcie, że każde dziecko jest wyjątkowe i wymaga indywidualnego podejścia, dlatego najważniejsza jest wasza cierpliwość, empatia i miłość.