Spis treści:
- Mindfulness w życiu dziecka – dlaczego warto?
- Trening uważności a rozwój dziecka.
- Medytacja mindfulness – jak zacząć?
- Podstawowe ćwiczenie obserwacji oddechu – wskazówki dla rodzica.
MINDFULNESS W ŻYCIU DZIECKA – DLACZEGO WARTO?
Po pierwsze pamiętaj, że medytacja w życiu dziecka ma być cudownym doświadczeniem, za którym stoją same korzyści. Musi kojarzyć się najmłodszym i starszym dzieciom z przyjemnymi doznaniami i fajnym pomysłem na pogłębienie swojej wiedzy o nas samych i otoczeniu. Trening uważności to minimalizm i dojście do najgłębszych zakamarków otaczającego nas świata i zjawisk w nim zachodzących. To piękne przeżycie, które pielęgnuje emocje dziecka i prowadzi do głębszego doświadczania chwili obecnej. Jeśli stanie się swego rodzaju przymusem i narzuconą przez dorosłych ,,atrakcją’’, wówczas z pewnością nie przyniesie efektów. Jak nie popełnić tego błędu i zainteresować dziecko medytacją mindfulness?
Niezwykle ważne jest, aby uczestnik podczas wykonywania ćwiczeń nie czuł presji, narzuconego tempa i nadmiernego skupienia na nim uwagi. Pozwól dziecku odkrywać, doświadczać, przeżywać i samodzielnie uwalniać zmysły. Instruuj, a nie pouczaj. Najważniejsze jest, aby dziecko czuło się szczęśliwe w duchu. Podejmowało samodzielne próby angażowania wszystkich swoich zmysłów podczas ćwiczenia. Czy wiesz, że istotą treningu uważności jest bezwysiłkowść, nieosądzanie, poczucie bezpieczeństwa, cierpliwość i szacunek? Jeśli zaakceptujesz charakter tych ćwiczeń, wówczas łatwo będzie Ci zrozumieć, że najlepsze, co rodzic może zrobić, to dostarczyć dziecku skutecznych narzędzi, za pomocą których sam pogłębi swoją świadomość emocjonalną i zdolność do samoregulowania emocjami.
TRENING UWAŻNOŚCI A ROZWÓJ DZIECKA
Współczesna cywilizacja i złożone technologie to mnóstwo nowych możliwości rozwojowych dla dzieci, ale i wiele wyzwań, którym nieodłącznie towarzyszy stres i napięcie. Wygoda i łatwy dostęp do wielu informacji to bez wątpienia zalety dzisiejszego świata, ale z drugiej strony, to właśnie ,,gotowe produkty’’ tłumią w nas ciekawość, kreatywność, motywację do samodzielnego działania i odkrywania. Dzieci coraz więcej przebywają w domu z różnych powodów, np. z obawy przed niebezpieczeństwem i zagrożeniami. Jakże trudno wyzwolić wyobraźnię w czterech ścianach pokoju. Jakże trudno beztrosko szaleć i wymyślać wciąż to nowe atrakcje. Grupowe zabawy ruchowe są przecież możliwe tylko na świeżym powietrzu. A to właśnie dzięki takim aktywnościom najmłodsi czerpią największą radość z bycia ,,tu i teraz’’ i odkrywają piękno otaczającego nas świata.
Intensywne bodźce zaburzają koncentrację, uwagę, skupienie i właściwe przetwarzanie danych w pamięci. Czy zatem mamy odciąć dzieci od dzisiejszych dóbr i elektronicznego źródła wiedzy? Nie, ale zachęćmy ich do lepszego poznania własnego ciała i umysłu. Do zaangażowania swojej uwagi i zmysłów. Do minimalizmu i uważności. Badania naukowe pokazują, że nawet kilkuminutowy, systematyczny trening uważności wpływa korzystnie na rozwój młodego organizmu. Poprawia funkcjonowanie zarówno sfery psychicznej (emocjonalnej), jak i poznawczej (np. pracy mózgu).
Mindfulness ma duży wpływ na rozwój inteligencji emocjonalnej, która to jest odpowiedzialna za umiejętność dostrzegania swoich emocji i uczuć innych, właściwego ich nazywania, samoregulowania i wyrażania w sposób adekwatny do sytuacji. To również doskonałe narzędzie do minimalizowania napięcia psychicznego (stresu) oraz obniżenie poziomu kortyzolu we krwi, który jak wiemy, w nadmiarze niekorzystnie wpływa na cały organizm.
MEDYTACJA MINDFULNESS – JAK ZACZĄĆ?
Jak samodzielnie z dzieckiem wykonać ćwiczenia mindfulness? Jak zacząć praktykować trening uważności? Zdecydowanie najprostszym, a zarazem najskuteczniejszym ćwiczeniem bazowym jest trening obserwacji oddechu. To właśnie oddech ma istotne znaczenie w praktyce uważności i dlatego na nim warto się skupić już od samego początku. Bez względu na to, czy śpimy, czy wykonujemy obowiązki życia codziennego, oddychanie jest nieodłącznym elementem istnienia człowieka. To od niego wszystko się zaczyna i na nim kończy się nasz żywot na ziemi. Oddech jest z człowiekiem nieprzerwanie od dnia narodzin i to od niego zależy, czy przetrwamy.
POLECAMY
Medytacja oddechu przypomina nam jak bardzo cenna to umiejętność w życiu człowieka i jak często niedoceniana. Nie poświęcamy temu zagadnieniu zbyt wiele czasu. Nie jesteśmy w pełni świadomi wartości, jakie kryją się za tym procesem i znaczenia oddychania dla naszego samopoczucia. Rozpoczynając praktykę z dzieckiem, skup się więc na oddechu.
PODSTAWOWE ĆWICZENIE OBSERWACJI ODDECHU – WSKAZÓWKI DLA RODZICA
- Przyjmijcie wygodną, wyprostowaną pozycję (np. siad skrzyżny, a więc tak zwane siedzenie po tureckuJ).
- Poinformuj dziecko, że oddech może obserwować w różnych częściach swojego ciała: w nosie, w ustach (skupiając się na wdechu i wydechu), w klatce piersiowej lub w brzuchu unoszącym się i opadającym w procesie oddychania.
- Nic nie zmieniajcie w swoim oddechu. Nie skracajcie go i nie wydłużajcie. Nie pogłębiajcie i nie spłycajcie. Oddychajcie naturalnie, bo ćwiczenie obserwacji oddychania nie ma na celu wykorzystania całej objętości płuc i zmiany rytmu oddychania. To uważna obserwacja aktualnego stanu.
- Jeśli zauważysz, że dziecko nie skupia się na ćwiczeniu, spróbuj znaleźć bodźce, które go rozpraszają i wyeliminować je z otoczenia (np. muzyka w tle, dźwięk samochodów dochodzący z otwartego okna itp.). Nie oceniaj i nie krytykuj dziecka za jego rozproszenie czy brak koncentracji. Po usunięciu zakłócających bodźców wróćcie do ćwiczenia.
- Zacznijcie od co najmniej 3 minut. Stopniowo możecie wydłużać ten czas. Jednak nie powinno się patrzeć na wskazówki zegara i gorliwie skupiać się na czasie, a całą uwagę skierować na oddychaniu.
- Nie przerywaj dziecku ulubionych zajęć, aby wykonać trening uważności. Na medytację oddechu wybierz taki monet, który nie zakłóci dziecku wykonywania jego codziennych rytuałów i ulubionych zabaw.
Świadome oddychanie to doskonała i prosta do osiągnięcia metoda radzenia sobie z trudnymi emocjami, stresem, zdenerwowaniem, rozdrażnieniem i przebodźcowaniem. Odpowiedni oddech i jego obserwacja w czasie ćwiczeń to źródło spokoju, wyciszenia i skupienia się na tym, co tu i teraz.
Źródła:
- D. Penman, M. Williams, ,,Mindfulness. Trening uważności’’, Edgard, 2014.
- C. P. Roman, J.R. Albertson-Wren, ,,Mindfulness dla dzieci. Poczuj radość, spokój i kontrolę’’, SENSUS, 2020.
