Spis treści:

1. Zrozumieć ideę jogi dla dzieci.
2. Przedszkole a joga – czy to się uda?
3. Korzyści jogi w przedszkolu.
4. Joga w przedszkolu – scenariusz, który zachęci do udziału najmłodszych.
5. 3 propozycje zabaw z asanami.

ZROZUMIEĆ IDEĘ JOGI DLA DZIECI

Joga to dla wielu osób wciąż czarna magia. Kojarzona jest z praktykami ascetycznymi i technikami medytacyjnymi, które są charakterystyczne dla kosmocentrycznej religii Buddyzmu. Z tego też względu w opinii wielu osób jej tajniki są znane tylko nielicznym, a Europejczycy nigdy nie zgłębią w 100% filozofii Dalekiego Wschodu i jej kultury. Niestety nieznajomość zagadnienia związanego z tematem jogi lub, co gorsze, błędne przekonania często oddalają nauczycieli od wykorzystania ćwiczeń i technik jogi w pracy z dziećmi. A tymczasem nie taka joga tajemnicza i niedostępna, jak o niej mówią. Bo choć prawdą jest, że dawniej była pilnie strzeżoną praktyką, przekazywaną uczniom przez nauczycieli w zamkniętych klasztorach, dziś jej techniki znane są i praktykowane na całym świecie – również w przedszkolachJ.

Już w latach osiemdziesiątych w niektórych polskich placówkach oświatowych zaczęto wdrażać w scenariusze zajęć elementy jogi i medytacji. Robimy postępy i każdego roku powiększa się grono pedagogów doceniających tę fenomenalną metodę oddziaływania na ciało, umysł i psychikę dziecka. To właśnie joga uważana jest za doskonałą metodę osiągnięcia stanu głębokiego odpoczynku. Nazywamy to ,,reakcją relaksacyjną’’, w której dochodzi do powrotu do stanu równowagi i harmonii wewnętrznej, która to jest zaburzona w wyniku oddziaływania różnych bodźców. Wywołanie w organizmie reakcji relaksacyjnej to niezawodny sposób na odwrócenie negatywnych skutków stresu i napięć emocjonalnych. A jak z pewnością wiesz, młodsze dzieci również doświadczają sytuacji stresowych szczególnie we współczesnym świecie pełnym intensywnych bodźców i cyfryzacji.

PRZEDSZKOLE A JOGA – CZY TO SIĘ UDA?

No dobrze, czym w takim razie joga różni się od tradycyjnego leżakowania lub kilkunastominutowego odpoczynku po intensywnych zajęciach w przedszkolu? Joga to głębokie doświadczenie. To czas dla ciała i duszy. Moment, w którym uwaga jest skierowana do wewnątrz. Joga sama w sobie jest czasem – czasem na posłuchanie siebie, pielęgnację swojego ciała i emocji oraz obserwację. Pamiętaj, że praktyka może przybrać wiele form, bo joga jodze nie równa! Jest Hatha joga, Vinyasa joga, Yin joga, Aerial joga i wiele innych rodzajów jogi, które mają swoje charakterystyczne cechy. Joga w przedszkolu to harmonijne połączenie ruchu z relaksacją. Tak właśnie RUCHU, bo to on sprawia, że dzieci czują się spełnione i szczęśliwe. Jeśli połączymy oba te elementy wówczas uda nam się zorganizować bardzo atrakcyjne zajęcia dla dzieci przedszkolnych.

KORZYŚCI JOGI W PRZEDSZKOLU

Joga ma niesamowity wpływ nie tylko na samopoczucie psychiczne, lecz również na kondycję fizyczną. Wciąż zbyt wielu niedowiarków patrzy na jogę jak na mało atrakcyjne, a nawet nudne zajęcia dla dzieci. Co więcej, joga jest nierzadko kojarzona z medytacją praktykowaną w odległych Indian przez wyznawców innych religii. Dlatego warto być ostrożnym w używaniu takich słów jak namaste czy asana – szczególnie na pierwszych zajęciach z dziećmi. Początkowa reakcja rodziców może być pełna obaw, a nawet niechęci. Zadaniem nauczyciela jest stopniowe budowanie zaufania do zajęć jogi w przedszkolu. Tworzenie scenariusza, w którym elementy jogi i medytacji są sprytnie wplecione w inne aktywności i zabawy. Rodzice szybko przekonają się, jak wiele zalet i wartości stoi za praktykowaniem jogi, bo joga to harmonia psychiki i ciała. Cytując twórcę jogi B.K.S Iyengar:

,,Joga jest jak muzyka. Rytm ciała, melodia umysłu i harmonia duszy, tworzą symfonię życia’’.

To genialna forma aktywnego wypoczynku i regeneracji sił. Dobrze dobrane do wieku i możliwości rozwojowych ćwiczenia uelastyczniają ciało, pobudzają metabolizm, zwiększają produktywność, poprawiają jakość snu i uczą właściwej postawy ciała. Systematyczna praktyka z powodzeniem jest wykorzystywana przy wsparciu leczenia nabytych krzywizn w kręgosłupie i dysfunkcji w ciele. Joga to również wpływ na rozwój inteligencji emocjonalnej najmłodszych. Ćwiczenia zwiększają optymizm i widocznie poprawiają samopoczucie dzieci. Przedszkolak staje się odważniejszy, pewniejszy siebie i łatwiej wchodzi w kontakty z rówieśnikami. Co więcej?

JOGA W PRZEDSZKOLU – SCENARIUSZ, KTÓRY ZACHĘCI DO UDZIAŁU NAJMŁODSZYCH

Od czego zacząć? Jak wygląda joga w przedszkolu? Scenariusz musi być przede wszystkim dostosowany do grupy wiekowej i aktualnego rozwoju maluchów. Fajnie, jeśli zaczniesz właśnie od siebie, bo aby móc dzielić się pięknymi doświadczeniami związanymi z jogą, trzeba samemu znać i wdrażać w codzienność poszczególne techniki relaksacji. Ponieważ joga w przedszkolu staje się coraz bardziej popularna, bez problemu znajdziesz ciekawe szkolenia i profesjonalne kursy jogi dla nauczycieli. Udział w nich to nie tylko przygotowanie pedagoga do umiejętnego wdrażania prostych praktyk jogi z dziećmi w wieku przedszkolnym. To również wspaniała i cenna nauka dla samego nauczyciela.

Podczas układania scenariusza do zajęć z elementami ćwiczeń rozciągających i rozluźniających wzorowanych na jodze pamiętaj o:

1. Zaproponowaniu zdjęcia obuwia na dobry start.
2. Rozgrzewce, swobodnych tańcach i zabawie ruchowej.
3. Zabawach kontaktowych (w przypadku grupy, która się już zna).
4. Ćwiczeniach oddechowych, a więc przejściu z energicznej zabawy i pobudzenia do spokojnej atmosfery, w której koncentrujemy się na sobie i własnym ciele.
5. Poznaniu, prezentacji i wspólnym praktykowaniu asan (np. asany drzewa, motyla, kota, psa).
6. Zabawie z asanami, a więc wykorzystaniu poznanych pozycji w zabawie w grupie.
7. Spotkaniu w kręgu i wspólnej rozmowie o uczuciach (opcjonalnie).

3 PROPOZYCJE ZABAW Z ASANAMI

Asany to nic innego, jak pozycje wykonywane podczas ćwiczenia jogi. Wcale nie musisz używać tego słowa. Wystarczy, że sam będziesz wiedzieć, że asany to ważny element praktyki jogi. Czym różnią się asany od spontanicznych tańców i zabaw ruchowych? W asanie należy trwać, a nie skakać, tańczyć czy też chodzić. Dlatego też trzeba ją wyraźnie oddzielić od aktywnych zabaw ruchowych.

JOGOWE LUSTRO

Dzieci dobieramy parami. Stają naprzeciwko siebie i jedno z nich przybiera pozycję wybranej przez siebie asany (np. pozycja góry). Drugie dziecko – to po ,,drugiej stronie lustra’’ naśladuje swojego partnera/partnerkę. Jeśli chcesz pobudzić kreatywność dzieci, możesz zachęcić ich do własnego wymyślania nowych asan, np. asana krzesło, asana komar itp.

POKONAJ MOSTY

Dzieci dzielimy na dwie grupy. W jednej grupie uczestnicy ustawiają się w rzędzie i przyjmują pozycję psa z głową w dół (asana psa). Dzieci z drugiej grupy, po kolei przechodzą przez stworzone zwierzęce mosty. Ale uwaga! Żeby zadanie nie było zbyt proste, to podczas przechodzenia nie wolno dotknąć żadnego mostu. Po przejściu dzieci zamieniają się rolami.

IDZIEMY DO ZOO

Na dużej chuście lub kocu nauczyciel układa po okręgu zdjęcia lub obrazki różnych gatunków zwierząt, obiektów lub figur, które są tożsame z nazwą asan np. pies z głową w dół, kot, kwiat lotosu, orzeł, jaszczurka, spokojny leniwiec, wesoła krowa, szczęśliwe dziecko itp. Następnie włącza wcześniej przygotowaną relaksującą muzykę i prosi dzieci, aby szły zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Dla urozmaicenia ćwiczenia mogą iść na paluszkach lub na piętach. Gdy muzyka ucichnie, dzieci zatrzymują się i przybierają na kilkanaście sekund asanę, przy której stoją. Włączamy ponownie muzykę i powtarzamy praktykę.

NA ZAKOŃCZENIE…

Pomyśl, ile czasu tylko dla siebie dzieci mają w ciągu dnia? Jak wygląda codzienność młodego pokolenia? Dieta z nadmierną ilością cukru, zastąpienie ćwiczeń ciała i zabaw ruchowych elektroniką. Smartfony, tablety, laptopy, PlayStation – to skuteczne narzędzia do zajmowania (a może zmarnowania?) czasu. Próg wiekowy w tej kwestii wciąż się obniża. Jeszcze dekadę temu dostęp do świata Internetu był bardzo ograniczony dla najmłodszych. Dziś żyjemy w czasach, gdzie kilkulatek wspólną zabawę z rodzicami lub przyjaciółmi z placu zabaw nierzadko woli zastąpić grą komputerową. A przecież dzieci z natury są spontaniczne, pełne energii, emocji i gotowości do działania. Potrzebują tylko odpowiednich narzędzi do odkrycia siebie i swojego potencjału. Joga to zaproszenie kilkulatka do fajnej, wciągającej i nietrudnej aktywności, w której liczy się po prostu mały człowiek i jego wnętrze.

Źródła:

1. J. Jakubiak-Hajdukiewicz ,,Joga dla całej rodziny. Ćwiczenia i zabawy z dziećmi wpływające na zdrowie, zwinność, koncentrację, pewność siebie i rozwój świadomości’’, Wydawnictwo Vivante – Illuminatio Łukasz Kierus, Białystok 2015.
2. J. Jakubiak-Hajdukiewicz ,,Joga dla dzieci. Poradnik dla rodziców i nauczycieli’’, Wydawnictwo Kos, Katowice 2009.
3. D. Mrówka ,,Joga bez napinki’’, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2016.
4. Broda ,,Od przedszkolaka do pierwszaka’’, WsiP Warszawa 2010.
5. M.Feedman, J.Hankes ,,Joga dla zapracowanych’’, Bis, Warszawa 2003.